Tektabanca (freelance) Sözleşmelerinde Yapmanız ve Yapmamanız Gerekenler

            Tektabanca (freelancing) çalışma dünyasında girişimciler kendileri için, büyük şirkette ayrı bir bölüm tarafından normal şekilde yürütülen birkaç görev almak zorundadırlar. Bu görevlerin çoğu, tektabancaların (freelancers) alışkın olduğu yaratıcı sürecin parçası değildir, hatta tercihen usandırıcıdır. Sağ beyin çizgisel alana dalma düşüncesinde sık sık ürperti yaratır. Bu gibi ayrıntı istilasına uğramış görevler, çoklu işe soyunmuş tektabancaları gerecektir ama tamamlanmalılar.

            Bir görev de sözleşmedir. Sözleşmeyi hazırlamak sizi korur ve sadece bilgiyi belirtmez, daha önemlidir. Öyle olmak zorundadır. Tektabanca çalışanların hata kabul etmez bir sözleşme tarafından ilgilerini korumaya adanmış yasal bir bölümle ilgili çıkarları yoktur. Bununla birlikte tektabancanın sözleşmesi kapsamlı, kısa ve açık olmalıdır. İşin faaliyet alanını, planlama taleplerini, iki tarafın beklentilerini ve dahasını özetlemelidir.

            Bu yazıda; sözleşmenizde dahil olması ve biz tektabanca topluluğundakilerin bazen olduğu gibi kontrol dışı şeyler için az bir şansın kaldığı somut bir anlaşmanız olduğundan emin olmanızı saptama işinize yardımcı olacağız. Bu yapılacaklar ve yapılmayacaklar umarız, sözleşme planlaması ile gelen bir çok baş ağrısını ve varsayımı ortadan kaldıracaktır. Çeşitli sözleşmesel unsurların ardındaki mantığı anlayarak, kiralandığınız özel işinize uymak için sözleşmenizi daha iyi özelleştirebileceksiniz.

 

            Temeller

            Açıkça, temel bilgiyi içerir. Projenin “ne”’si ve “kim” idir. Nasıl bir iş yapmanız için sizinle kim sözleşme yapıyor? Bu, bütün olarak işi tanımlayan her sözleşmede yapıyor olan standart şeydir. Bu bilgi muhtemelen iki tarafça iyi biliniyorken her halükarda onu sözleşmenize koyun ki görevler ve sorumluluklar bakımından herkes aynı sayfada yer alsın. Çünkü öylesine temel bir bilgidir ki; tektabancalar çoğu kez projenin çatısını kurmak için gerekli olan bu kısmın ne kadar önemli olduğunu gözden kaçırırlar.

            Yapılacaklar ve Yapılmayacaklar

            Projedeki görevinizi baştan sonra kadar ve tamamen ne gerekiyorsa aydınlığa kavuşturduğunuzdan emin olun, böylece müşteri giymek istemediğiniz şapkayı başınıza koymayı denememiş olur. (Örneğin, sizi tasarımdan, teknik destek sağlamaya atamaya çalışmak bir kez projeyi başlatacaktır.)

            Kim ve nelere sahip olduğunuzu biliyorsunuz; onların uygunluğu için projedeki rolünüzü değiştirmek maksadıyla müşteri yüzünden odayı terk etmeyin. Oynamaya istekli olduğunuz ve olmadığınız roller ile ilgili belirli özellikli olun.

            Zaman dilimi

            Bu tamamen projenin alacağı zamanı ve sözleşmenin kapsadığı süreyi belirler. Bazen “Tektabanca”, projenin tamamlanmasından sonra müşterinin mevcut yayın akışındaki ürünün birleştirilmesine yardımcı olmak için açık zaman bırakmak zorunda kalır. Ama her zaman değil. Başlangıçtaki zaman dilimini kararlaştırmak ve sözleşmedeki şartları ve durumları şekillendirmek tutulmuş avantajların olmadığını kesinleştirecektir.

            Yapılacaklar ve Yapılmayacaklar

            Çoğu insan son teslim günlerinden hoşlanmaz ve bazı tektabancalar da farklı değildir. Onları sevseniz de sevmeseniz de sözleşmenizin son teslim tarihi içermesi önemlidir. Getirebileceği baskıdan dolayı bu ayrıntıyı gözden kaçırmayın. Müşterinin programını aklınızdan çıkarmadan, görevlerinizi tam anlamıyla tamamlamak için kendinize yeterli zaman ayırın. Sözleşmenin ne kadar zamanı kapsadığı hakkında belirsiz olmak, proje başlatıldıktan sonra geliştirmek için müşteri odanıza bulacak bir şeyler verecektir. Sorularıyla ve ilgileriyle, müşterilerin sunumlarınızı yanıtlamaya ihtiyacı olmalarının zaman dilimine dahil olduğundan emin olun ki, böylece nasıl ilerleneceğini tekrar duymayı beklemeniz, durmaksızın dizili kalmasın.

            Teslim Detayları

            Bunu sözleşmeden daha öteye taşımak, başlangıçtaki beklentilere açıklık getirir. Müşteri son ürünün ne olacağını ve kendilerine nasıl teslim edileceğini önceden bilir. Bu sizi; sonradan, hangi dosya türlerine erişebilecekleri gibi şeyleri tahmin etmekten kurtarır ve ikisinin de aynı sayfada olduğunu bilen müşteriye gönül rahatlığı verir. Bu ayrıca size müşterinin bu iş alanıyla ilgili bilgi derinliğinin işaretini ve bir kere teslim ettiğinizde bu ürünle ne kadar iyi çalışabileceklerini verir. Ürünün erişimine yardımcı olmak ve onu tamamlamak için müşterinin ihtiyacını önceden görebilmek, sözleşmenin diğer kısımlarını yöntemleştirmenize yardım edecektir.

            Yapılması ve yapılmaması gerekenler

            Bir kez daha, basit tutun. Müşterinin ihtiyaçlarına bir kez değer verdiniz mi, onlara proje gereksinimlerine yetecek dosyalardan veya dosya türlerinden daha fazlasını göndermeyin. Sakın onları, ne kadar uzman olduğunuzu gösterme uğruna içi ek dolu zip dosyaları ile etkilemeye çalışmayın. Bu durum tasarım bilinci yerleşmemiş ve lüzumsuz tacizlerle cesaretlendirilmemiş müşteriyi ezecektir. Sade tutmak; müşterilerinizi yol boyunca mutlulukla taşırken, size sadece iyi yapılmış bir işten gelen iç huzuru vermekle kalmayıp aynı zamanda sizi sıradaki müşterinize ilerlediğiniz, oyalayan bir gelecekten özgür bırakır.

            Mali

            Çoğu tasarım işine göre, saat yerine göre faturalandırma herkes için daha kolaydır. Finansal konular üzerine bir anlaşmanız zaten olabilir. Ancak onları sözleşmenizin içine koymak her halükarda iyi bir ölçü olur. Sırf ödemeler hakkında bir anlayışınız var diye müşteri her zaman uygun olarak miktarı unutup süreleri değiştirir.

            Yapılması ve yapılmaması gerekenler

            Eğer ikisinden biri vazgeçmek isterse; iş yapmadan evvel, iki tarafı da korumak için; ilk, depozito (kapora) üzerine anlaşın. Müşterinin size projeyi yaptırarak ve diğer müşteriler tarafından saptırılmasından koruyarak bu depozitonun onları da koruduğunu anladığından emin olun. Ayrıca sözleşmenin finansal bölümünün içine iptal maddesini dahil edin. Bu Santa’nın az ünlü kardeşi değil; bu aslında sizi, tektabancayı, müşterinin; iki tarafın, tamamlanmadan sonra erdirilmesi gereken finansal zorunluluklarını öne sürerek vazgeçmesi durumundan korur.

            Gözden geçirmeler ve değişiklikler

            Ayrıca kendinizi, bahşiş tarafından örtülmüş ürünün içine ne kadar gözden geçirme ve değişikliği ifade eden maddeyi dahil ederek koruyabilirsiniz. Sözleşmede açıkça belirtilen sayıların ötesine giden, istenen değişiklikler için fiyatlandırmayı ayarlayarak, onların ayrıcalıklarını kötüye kullanmamalarının önüne geçmiş olursunuz. Bunun her iki taraf için bir açıklama olmadığı konusunda açık olun. Bunu dahil ederek, müşteri memnun kalmak için sert olacak ya da doğruyu anlamak için çoklu teşebbüse ihtiyacınız olacak demiş oluyorsunuz. Bu basitçe ayırt eder ki biz karar vermeden önce bazı şeyleri tamamen belirli bir işleme tabi tutmak için zamana ihtiyaç duyuyoruz ve onu bir kere eylem halinde gördük mü bir düşüncenin çalışıp çalışmayacağı ile ilgili fikrimizi değiştirmek için özgürlüğe sahip olmamız gerekiyor.

 

            Yapılması ve yapılmaması gerekenler

            Profesyonelliğin her zaman kazanması gerektiğini hatırlayın, o yüzden sözleşmenin ilgili bu kısmının farklı olmasına izin vermeyin. Evet, onları harekete geçiren her hevesin bir sonucu olarak bazı müşterilerin istekler ile size defalarca geri gelmesi ağır olabilir, ama makul olun. Sizi geçmişte yakan biri yüzünden tüm müşterilerinizi cezalandırmayın. Beğeninize uygun düşmüyorsa bile, gururunuzun sizi müşterinin nazik ve alçakgönüllü gözden geçirme miktarından alıkoymasına izin vermeyin. Her şeye rağmen tasarım size ait olabilir ancak onlar size parayı, kendilerine yapmanız için ödüyorlar.

            Sonuç

            En sonunda; sözleşmenin baştanbaşa profesyonel ve temiz olduğundan emin, projedeki iki tarafın da rollerini belirlemede ise olabildiğince detaylı olun.