Renk Teorisi ve Temel Yanılgılar

      Her ne kadar günümüz literatüründe çogunlukla Sarı, Kırmızı ve Mavi’den ana renk olarak bahsedilse de pigmentlerle üretim yapan basım teknolojilerinde birincil ana renk olarak Siyan Mavi, Macenta ve Sarı kullanılmaktadır. Bu ana pigmentler deki Siyan Mavi, Macenta ve Sarı’nın ikişerli karışımında ise ikincil ana pigment renkleri olarak Kırmızı, Yeşil ve Koyu Mavi, elde edilmektedir.

    Ana renk ne demektir? Gerçekte ana renkler nelerdir? Sarı, kırmızı ve mavi ana renkler midir? Ana renk denilen mavi nasıl bir mavidir? Kırmızı pigmentte mi ışıkta mı ana renktir? Işık ana renkleri ile pigment ana renkleri neden birbirinden farklıdır?

    Bu araştırma yukarıdaki sorulara yanıt aramakla birlikte, kaynaklarda birbirleri ile çelişen renk teorilerinin detaylı analizini yaparak günümüz bilim ve teknolojileri ışığında doğru olan ana ve ara renkleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ve renk teorilerinin anlatıldığı kaynaklardaki çelişkiler ile bilimsel olarak ana, ara ve tamamlayıcı renkleri ortaya koyması açısından aynızamanda bu alanda yapılacak gelecek çalışmalara kaynaklık etmesi bakımından önemlidir.

    Geçmişte deneyimlere dayalı ifade edilmeye çalışılan renk teorileri, günümüzde bilim ve teknolojilerdeki gelişmelerle daha kapsamlı açıklanabilmektedir. Özellikle Young’ın görme fizyolojisine yönelik incelemeleri ve renk algısını gerçekleştiren koni hücrelerinin fonksiyonunu açıklaması ve Helmholtz’un, Newton’un da ortaya koyduğu rengin, fizik deneylerinin sağladığı birikimle üç renkli kuramını ortaya koymuştur. Isaac Newton ve Thomas Young’un deneylerinden ortaya çıkan sonuçlara göre beyaz ışığın güneşin tüm renklerini içinde barındırdığını söyleyebiliriz. Işık, tüm beyaz ışığı gözümüze yansıtan bir objeye düştüğünde, o obje gözümüze beyaz renkli olarak görünür.

    Young yaptığı deneylerde uyguladığı eleme yöntemleriyle tayfın altı renginin, yine aynı tayfta yer alan üç temel (kırmızı, yeşil ve koyu mavi) renge indirgenebileceğini bulmuştur. Ayrıca bu üç rengi ikişer ikişer karıştırarak diğer üç renk, yani: siyan mavisi, macenta ve sarı renklerin de elde edilebileceğini ispatlamıştır. Bu üç renk kendi içerisinde değişik oranlarda katılarak doğanın elde edilebilir.

    Problem Durumu

    Günümüz literatüründe çogunlukla renk teorisi ile ilgili bilgiler içerisinde ana renkler nelerdir? sorusunun cevabı olarak Sarı, Kırmızı ve Mavi yer almaktadır. Bu teoriye göre; Sarı ile Kırmızı’nın karışımı Turuncu’yu, Kırmızı ile Mavi’nin karışımı Moru, Mavi ile Sarı’nın karışımı da Yeşili vermektedir. Dolayısı ile herkesin de yaygın olarak bildiği gibi ara renkler de Turuncu, Mor ve Yeşil den oluşmaktadır.

    Her ne kadar literatürde yaygın olarak Sarı, Kırmızı ve Mavi’den ana renk olarak bahsedilse de pigmentlerle üretim yapan günümüz basım teknolojilerinde birincil ana renk olarak Siyan Mavi, Macenta ve Sarı (CMY) kullanılmaktadır. Bu ana pigmentler deki Siyan Mavi, Macenta ve Sarı’nın ikişerli karışımında ise ikincil ana pigment renkleri olarak Kırmızı, Yeşil ve Koyu Mavi (RGB) elde edilmektedir.

    Ana renk ne demektir? Gerçekte ana renkler nelerdir? Sarı, Kırmızı ve Mavi ana renkler midir? Ana renk denilen mavi nasıl bir mavidir? Kırmızı pigmentte mi ışıkta mı ana renktir? Işık ana renkleri ile pigment ana renkleri neden birbirinden farklıdır?

    Temel yanılgı fizikci Isaac Newton’un 1666-72 yılları arasında cam pirizmalar ile beyaz ışığı kırarak elde ettiği spektrum’un tasnifinden mi kaynaklanmaktadır? Yoksa ışık teorisi ile o güne kadar sanatçıların yüzyıllardır kullandığı boyar maddelerin örtüşmemesi mi neden olmaktadır? Bütün bunlara ek olarak teorinin sağlamasının yapılmamış olması mı temel yanılgılara zemin hazırlamıştır? Sanatçıların ve sanat eğitimcilerinin yeni bilgi karşısında takındıkları gelenekçi tutumdan kaynaklanıyor olabilir mi?

     Bu araştırma yukarıdaki sorulara yanıt aramakla birlikte, kaynaklarda birbirleri ile çelişen renk teorilerinin detaylı analizini yaparak günümüz bilim ve teknolojileri ışığında doğru olan ana ve ara renkleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Renk teorilerinin anlatıldığı kaynaklardaki çelişkiler ile bilimsel olarak ana, ara ve tamamlayıcı renkleri ortaya koyması bu alanda yapılacak gelecek çalışmalara kaynaklık etmesi bakımından da önemlidir.

Harun Hilmi POLAT

Kaynak: http://www.gencgrafiker.com/%EF%BF%BCrenk-teorisi-ve-temel-yanilgilar/