Tasarımcılar için Renk Kuramı 3.Bölüm - Kendi Renk şemanızı nasıl oluşturursunuz?

Renk kuramı üzerine olan bu serinin geçtiğimiz iki bölümünde çoğunlukla renklerin ardındaki anlamlar ve renk terimleri üzerine konuştuk. Bu bilginin önemli olmasına karşın, eminim ki bir çok insan renk şeması oluşturabileceğimiz konunun özüne ne zaman geçiş yapacağımızı merak ediyordu.

İşte 3.Bölüm geldi! Burada karalamadan başlayarak kendi renk şemanızı oluşturma yöntemleri üzerine konuşacağız. Tek bir kalıba bağlı kalmadan özel şemaların nasıl oluşturulacağı ile birlikte, geleneksel renk şeması kalıplarını da (tek renkli, benzeşik, tamamlayıcı vb. olarak) ele alacağım. Bu makalenin sonunda kendi tasarım projelerinize yönelik güzel renk paletleri yapmaya başlamak için gerekecek araçlara ve becerilere sahip olacaksınız. Becerilerinizi geliştirmenin en iyi yolu alıştırma yapmaktır, o zaman neden her gün yeni bir renk şeması yapma hedefine kendinizi hazırlamayasınız ki?

GENEL BİR BAKIŞ

Gelin 1. ve 2. bölümde nelerin işlendiğini hızlıca bir gözden geçirelim. 1.bölümde ülke ve kültürlere göre tüm renklerin nasıl bir değişime uğradıkları ve doğaları olduğu üzerine konuşmuştuk. Bu anlamlar sitenizi algılayan ziyaretçiler üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir, bazen bilinçli bazen de bilinçsiz olarak. Seçtiğiniz renkler tasarladığınız marka kimliği ile iyi de gidebilir, çatışa da bilir.

2.bölümde renk terimlerini ele almıştık: Renk dalgası (rengin ne gibi olduğu, mavi ya da kırmızı gibi); Berraklık (rengin ne kadar saf olduğu, siyahsızlık, grisizlik ve beyazsızlık gibi); Doygunluk (rengin kuvvetliliği ve zayıflılığı); Değer (rengin ne kadar açık ve koyu olduğu); Orta Tonu (saf renge gri ekleyerek oluşturulması); Koyu tonlar (saf renge siyah eklenerek oluşturulması); ve Açık Tonu (Saf renge beyaz eklenerek oluşturulması). Bu terimler ileriye giderken ve kendi renk şemamızı yaparken çok işimize yaracaklardır.

GELENEKSEL RENK ŞEMA TİPLERİ

Özellikle acemilere yönelik, yeni şemaların yapımını kolaylaştıran birkaç öntanımlı renk şeması düzeyleri bulunmaktadır. Aşağıdakiler her biri için bir kaç örnekten oluşan geleneksel şemalardır.

Temel olarak 12 dilimli renk çarkı, renk şeması yapmak için önemli bir araçtır.

TEK RENKLİ (MONOCHROMATIC)

Tek renkli şemalar özel bir renk dalgası içerisinde farklı açık ton, orta ton ve koyu tonlarda yapılmıştır.  Bunlar yapılacak en basit renk şemalarıdır, tümü aynı renk dalgasından alındığı gibi, onu uyumsuz ve çirkin bir şema yapmak daha zordur. (ikisinin de olası olmasına karşın)

Tek renkli şemaları yapması kolaydır ancak kötü yapıldığında sıkıcı da olabilir. İçine beyaz ya da siyah gibi güçlü bir nötr eklemek işleri ilginç yapacaktır.

Örnekler:

Burada tek renkli renk şemalarına ait üç örnek görebilirsiniz. Bu şemalar esas itibariyle, ilk renk (soldan sağa bakarsak) büyük olasılıkla başlık için kullanılır. İkinci renk gövde metni için ya da arkaplan için kullanılır. Üçüncü renk ise büyük ihtimalle arkaplan için kullanılır (ya da gövde metni için o da eğer ki 2. renk arkaplan için kullanılmışsa). Ve son iki renk grafikler içerisindeki vurgular için kullanılır. 

BENZEŞİK

Benzeşikler oluşturulması daha kolay olan bir sonraki renk şemalarıdır. Benzeşik şemalar 12 dilimli renk çarkında birbirini takip eden 3 renk kullanılarak oluşturulur. Geleneksel olarak, benzeşik renk şemalarının tümü aynı renk parlaklığı düzeyindedir ancak açık ton, orta ton ve koyu tonlar kullanılarak bu şemalara biraz ilginçlik eklenebilir ve web sitesi tasarımı ihtiyaçlarımıza uyarlanabilir.

Örnekler:

Bu geleneksel bir benzeşik renk şeması olup görsel olarak cazibeli olmasına karşın etkin bir website tasarımı için yeterli renk zıtlıkları barındırmamaktadır.

Yukardaki örnekte görüldüğü gibi aynı renk dalgalarına sahip bir şema, ama renk parlaklığı ile daha fazla çeşitlilik verilmiş. Şimdi bir website tasarımı için çok daha elverişli.

Geleneksel benzeşik şemalar için diğer bir örnek.

TAMAMLAYICI

Tamamlayıcı şemalar renk çarkındaki karşıt renklerin birleştirilmesiyle oluşturulurlar.  En temel yapıları bu şemaların yalnızca iki renkten meydana gelmesi olsa da açık ton, orta ton ve koyu tonlar ile kullanılarak genişletilebilirler.

Benden söylemesi, yine de: birbirinin ardındaki aynı renk değerlerine sahip tam zıt renkler kullanmak görsel açıdan uyumsuz etki yaratabilir (en şiddetli kullanımlarında alanları boyunca titreşeceklerdir). En çok kaçınılan yöntem budur (Hem negatif boşluk bırakmada, hem de aralarına geçişken renk eklemede).

Örnekler:

Açık tonların, koyulukların ve orta tonların geniş bir yelpazesi bu görünümü çok yönlü hale getirmiştir.

Geniş yelpazeli renk parlaklıklarındaki diğer bir tamamlayıcı renk şeması. Parlak kırmızı ve yeşil renklerin birbirlerinden bir sonra gelenlerle nasıl uyum içinde yerleştiklerine dikkat edin. Tasarımınızda bunun olduğundan haberdar olun ve kasten yapıldığından emin olun.

Bej ve kahverenginin aslında turuncunun açık ve koyu tonları olduğunu unutmayın.

Kopuk Tamamlayıcı

Kopuk tamamlayıcı şemalar sıradan tamamlayıcılara göre daha çok karmaşıklık barındırırlar. Bu şemada karşıt renk kullanımı yerine, merkez gama karşı, o renk gamının iki tarafını da kullanırsınız.

Örnekler:

Fıstık yeşilinin merkez gam olduğu bir şema. Bu tür şemalarda seçtiğiniz renkler arasındaki berraklık ve renk değeri farkının yeterince bulunması önemlidir.

Geniş yelpazeli renk parlaklıklarındaki diğer bir palet.

ÜÇLÜ

Üçlü şemalar birbirine eşit boşluklu 12 dişli renk çarklı gamlardan yapılır. Bu daha farklı renk şemalarından biridir. İyi bir şekilde oluşturulmasu zor olabilir ancak yapıldıklarında tasarıma görsel çekicilik katarlar.

Örnekler:

Diğer iki rengin iki açık tonu, orta tonu ya da koyu tonu ile birlikte bir rengin üçlü kullanımda çok solgun ya da koyu kullanımı o tek rengin şemada neredeyse nötr etki yaratmasını sağlar.

Seçenek olarak, tek bir parlak gamı çiftleştirilip sesi kısılmış gamlar ile kullanmak o parlak gamı daha çok öne çıkarır.

ÇİFTE TAMAMLAYICI (Dörtlemeli)

Dörtlemeli renk şemaları muhtemelen başarılabilecek en zor şemalardır.

Örnekler:

Pek etkileyici olmayan dörtlemeli renk şeması. Bu gibi şemaları kullanmanın en iyi yolu tek bir rengi tasarımın ana rengi olarak ve diğer renkleri de ince vurgular olarak kullanmaktır.

Dörtlemeli renk şemaları birbirlerine yakın parlaklıklar ve değerlerde çok iyi giderler. Metin ve vurgular için sadece bir nötr (koyu gri ya da siyah gibi) ekleyin.

Daha koyu renk şemalarında da iyi çalışır.

ÖZEL

Yapması en zor renk şemaları özel olanlardır. Yukarıda değindiğimiz önceden tanımlı renk şemalarını izlemek yerine tercih edilecek özel bir renk şeması herhangi bir resmi kurala dayanmayacaktır. O yüzden bu gibi özel renk şemaları oluştururken berraklık, değer ve doygunluk gibi şeyleri hatrınızda tutun.

Örnek:

Buradaki renklerin tamamı aynı renk parlaklığı ve doygunluk düzeylerine iyedir.

Yine, benzer parlaklık ve doygunlukta renkleri kullanmak etkilidir ve renk şeması boyunca bir uyum hissi sağlar.

Öbür düşük renk berraklığına sahip renkler arasında kullanılacak bir yüksek renk berraklıklı renk gidilecek diğer bir etkili yoldur. (Yüksek renk berraklıklı renk bir burgu olarak davranabilir.)

BİR RENK ŞEMASI OLUŞTURMA

Kendi renk şemanızı oluşturmanız biraz göz korkutucu olabilir. Ama bu durum çoğu insanın düşündüğü kadar karışık değil. Ve aslında baştan beri harika renk paletleri oluşturmak için gereken gücü sağlayabileceğiniz bir kaç numara vardır.

Yukarda  renk şemalarının farklı türleri ile tanıştık. Şimdi kendi başımıza bir şeyler yapmayı deneyelim. İnternette size renk şeması yapmanız için gerekecek bol miktarda araç bulunmakta, ama onları şimdilik unutup yalnızca photoshop kullanalım.

       Bahsettiğimiz renk şemalarından kurtulalım ve biraz özel paletler yaratalım 

(Geleneksel kalıpları izlemeyen bir takım renkler teknik olarak adlandırılır.) 

Çoğu tasarım projesi için, farklı renklerin etkileşim şekillerini ve geleneksel 

düzenlerin nasıl oluşturulduğunu bilmek önemli olmakla birlikte, muhtemelen 

önceden tanımlanmış desenlere kesinlikle uymayan paletler yaratırsınız.

              O halde bu projemizdeki amaçlara yönelik iki farklı web sitesi için üç renk paleti yapacağız. Varsaydığımız müşteriler bir fitness uygulaması ve üst düzey kadın abonelik hizmeti.

              Her birine yönelik bir fikir edinebilmek için basit bir tek renkli şema ile başlayacağız. Geleneksel renk şema modellerinin tasarımda sıkça kullanılmadığını belirttiğim zaman tek renkli renk şemaları bu kurala dahil değildi. Büyük olasılıkla kendinizi epey düzenli bir temelde tek renk şema kullanırken bulacaksınız.

Abonelik sitemiz için işte size nötr olarak eklenmiş hafif gri ile geleneksel bir tek renk şeması.

Fitness uygulamamız için grinin koyu tonları ve açık tonlarından yapılmış renkler ile gittik.

Bu neredeyse parçalı-tamamlayıcılı bir renk şeması. ama sarı (moru dengelemek için) ve gri boyunca yumuşatılmış bir kırmızı kullandık.

Gri renk şemasına kırmızının bir çift koyu tonunu eklemek, tasarımınız içindeki belli kısımlara oldukça fazla görsel ilgi ve fazladan vurgu katma gizili verir.

Bazen siz renk ekledikçe renk paletiniz de ona bağlı olarak gelişir ve evrilir. Burada, mor ve sarıdan yakamızı kurtararak yumuşatılmış kırmızıyı ve eklenen biraz maviyi muhafaza ettik. Bu daha açık, markaya daha iyi oturan bir güncel palet.

Bu renk paleti ilk bakışta gri ve kırmızının diğer bir renk paleti gibi görünse de daha yakından baktığınızda grilerin esasında mavinin tonları olduğunu göreceksiniz. Mavi ve kırmızı tetradic renk şemasının iki üçlüsü olarak toparlıyor ama sarı olmadan iyi çalışıyor.

KOYU TONLAR, ORTA TONLAR VE AÇK TONLAR NEDEN ÖNEMLİDİR?

Yukardaki renk şemasından da görebileceğiniz gibi kendi renk şemanızda açık ton, orta ton ve koyu tonları kullanmak hayatidir. Saf renk gamlarının tümü benzer değerler ve doygunluk düzeylerine sahiptir.  Bu, hem kahredici hem de sıkıcı bir renk şemasına öncülük eder.

Orta tonları, koyu tonları ve açık tonları karıştırdığınız zaman, temel 12 dişli renk çarkını  tutup tasarımınızda kullanabilmeniz için sonsuz sayıda renklere genişletmiş olursunuz. Profesyonel görünen bir renk şeması oluşturmanın en basit yollarından biri de verilmiş renge (saf renk gamından kaçınarak) tonların orta, koyu ve açıklarından bir kaçını yerleştirmek ve sonra vurgulanan renk olarak içine renk çarkında en az üç alan uzakta bulunan başka bir saf renk gamı eklemektir (ya da safa yakın) (dörtlü gamın parçası, üçlü ya da kesik-tamamlayıcılı renk şeması).  İşte böylece renk şemanız hala bir denge hissi uyandırıyorken ona biraz görsel çekicilik katabilirsiniz.

BİRAZ NÖTR EKLEMEK

Nötr (yüksüz) tonlar bir renk şeması yaratmanın diğer bir önemli kısmıdır. Gri, siyah, beyaz, kahverengi, krem ve kırık beyaz yüksüzleri genellikle nötr renkler olarak düşünülür. (Konu nötr’ler olduğu için burada renk ve ton arasındaki fark hariç tutulmuştur.) Kahverenkleri, krem renkleri ve kırık beyazlar renk şemalarını (tümü gerçek anlamda tonların ortası, koyusu ve açık tonların turuncusu ve sarısı olduğu sürece)  daha sıcak hissettirme eğilimindedirler. Örneğin gri, onu çevreleyen renge göre sıcak ya da soğuk davranış sergileyebilir. Siyah ve Beyaz da buna dahildir.

Siyah ve beyazlar herhangi bir renk şemasına eklenme konusunda neredeyse en kolay nötrlerdir. Çok az daha görsel ilgi katabilmek için siyah ya da beyaza yapacağınız küçük aydınlık ya da karanlık ton dokunuşları işe yarayabilir.

Kahverengi, krem rengi ve kırık beyaz renk gamı eklemek biraz aldatıcı olsa bile az bir şey alıştırma yaparak onları kullanmanın daha kolay olduğunu göreceksiniz. Kahverenkleri için siyahın yerine çok koyu çikolata kahverengi kullanmayı düşünün. Solgun bir kırık beyaz düz bir beyazın ya da hafif grinin yerine çoğu durumda kullanılabilir ve krem rengi de grinin yerine düşünülebilir (daha da kolaylaştırmak için biraz gri ekleyerek bir ton da yapılabilir).

RENK ŞEMALARI İÇİN FOTOĞRAF KULLANIMI

Şahsen en sevdiğim renk şeması yaratma yollarımdan biri de fotoğraf kullanmaktır. Otomatik çevirimiçi araçlar bunu sizin için hazır olarak yapabilir (Adobe Capture CC mobil uygulaması onlardan biri ve benim en sevdiğimdir). Ya da kendiniz Photoshop kullanarak yapabilirsiniz.

Adobe Capture kullanarak bir resim yükleyebilir ya da kameranızı kullanabilirsiniz. Fiziksel bir nesne tarafından etkilendiğiniz zamanlarda bu uygulama harikadır. Ayrıca Creative Cloud, The Market ya da Adobe Stock hesabınızdan bir görsel alabilirsiniz. Eğer website tasarımı için hangi renkleri kullanacağınız konusuna takılırsanız, Adobe Stock’tan ilgili sözcükleri aratmayı deneyebilirsiniz. Bazen bu düşünemeyeceğiniz renk şemalarını bulmakla sonuçlanabilir.

Adobe Capture ile ilgili harika bir olay da şu ki, renk şemanızı kolaylıkla Illustrator ya da Photoshop’a aktarabilirsiniz (Ya da kullandığınız herhangi diğer program için doğru renkler bulmak istiyorsanız sadece hex kodlarını görüntüleyin). Adobe Stock üzerinde sizi bir şeyler tasarlatmaya sevkedecek beğendiğiniz bir görseli bulun (ya da kendiniz çekin). Ben bunu aldım:

Bu görseli kullandığımda çekimin Adobe Capture’ın bana verdiği özgün renk şeması.

Adobe Capture’ın en havalı özelliklerinden biri de görselden renk şeması çıkarırken “Mod seç” seçeneğine sahip olması (eski Adobe Kuler uygulamasından nakledilmiştir). Burada yer verilen Renkli, Parlak, Soldurulmuş, Derin ve Koyu olmak üzere beş seçenek.

Bunlar, aynı görsel üzerinde her bir özelliği kullandığımızda edindiğimiz renk şemalarıdır: 

Renkli

Parlak

Susturulmuş

Derin

Koyu

Hadi başka bir şey deneyelim, bu kez daha renkli bir şey olsun. İşte çalışacağımız özgün görsel.

Ve işte Capture’ın bu görselden bize sunduğu 5 renk şeması.

Renkli

Parlak

Susturulmuş

Derin

Koyu

Eğer Capture sizin için esas uygulama değilse, Canva Color Palette Generator, Coolors (ki aynı zamanda Adobe eklentisine ve ios uygulamasına sahiptir) ve Paletton gibi bazı harika palet oluşturucuları bulunmaktadır.

EN KOLAY RENK ŞEMALARI

Bu konuya daha önce azıcık değinmiştik ancak alternatif-nötr bir palete parlak bir renk vurgusu eklemek oluşturması en kolay renk şemalarından biridir. Ayrıca görsel açıdan da en vurucu olanlarından biridir. Özel şemalar yapma hususunda becerilerinizden emin değilseniz ilk olarak bu türden paletlerden yola çıkmayı deneyin. İşte size neyden bahsettiğim hakkında fikir verecek birkaç örnek:

Mavi ile birlikte kullanılsa bile tüm şemayı daha sıcak göstermek için griler yerine kahve renklerinin nasıl kullanılacağını buradan görebilirsiniz.

Bu tür şemalarda gri ya da kahverengi yerine herhangi bir rengin tonlarını kullanabilirsiniz, en hatasız sonuçlar için  yeterki bunları spektrum sonundaki griye çok yakın tutun. Genel bir kural olarak, soğuk griler ve katıksız griler güncel tasarımlar için en iyi olanlardır. Geleneksel tasarımlar için ise, sıcak griler ve kahverenkleri sıkça iyi gider.

KAÇ RENK?

Bu makale boyunca beşe bölünmüş renklerden oluşan renk şemaları kullandık.

Beş sayısı burada kavramları göstermek adına bol miktarda seçenek sunan iyi bir sayıdır ve tasarımda iş gören bir sayıdır. Ama kendi şemalarınızda daha az ya da çok renkler barındırma konusunda özgür hissedin.

Çokça websitesi tasarımlarında yalnızca üç renk kullanabilmektedir. Diğerleri ise sadece iki. Ve bazıları sekiz hatta on (ki bu daha az renk kulanımına göre daha aldatıcıdır.) Deney yapın ve tasarımınızda ihtiyaç duyduğunuz ölçüde çokça renk kullandığınız kadar azca renk de kullanın. Ama belki beş renkli palet ile başlamak ve sonra tasarım süreci boyunca uygun gördükçe ve ilerleme kat ettikçe bir şeyler ekleyip eksiltmek isteyebilirsiniz. Bir renk eklemenin en kolay yolu öntanımlı, geleneksel renk şemalarından birinden başlamak ve sonra oradan devam etmektir. Bu en azıdan birazcık doğrultu sağlayacaktır.

HARİKA RENK ŞEMALI 10 SİTE

Size daha fazla ilham vermek için işte çok iyi renk şemasına sahip 10 site. Aşağıdaki şemalardan bazıları ilk bakışta bir parça tuhaf görünebilir ama aslında nasıl kullanıldıklarını görmek renk şemalarının temsil edebileceği geniş açılı olanakları gösterir. 

BIG TOP

Şeması:

SECRET KEY

Şeması:

TCM SUMMER UNDER THE STARS

Şeması:

LIKE THERE IS NO TOMORROW

Şeması:

LORENZO VERZINI

Şeması:

QUOTERY

Şeması:

NEARLY IMPOSSIBLE

ALCHEMY DIGITAL

Şeması:

MAILCHIMP

Şeması:

FIGHT FOR UX

Şeması:

SON SÖZ

Bu üç seriyi oturup sizler için çevirdim. Çeviri hatalarım affola. Adana şartlarında hem piyasanın işlerini yapıp hem de ev geçindirirken bu pek kolay ve kısa sürede olmadı. İlgilenen arkadaşlara sabırları için teşekkür eder ve onlarla bir sonraki yazıda buluşmayı dilerim.

Bu seride yalnızca renk kuramına değindik. Her koşula uyacak ve her markayı tamamlayabilecek renkleri seçmek için yeteneklerini arıtarak gerçek anlamda yıllarını harcayan renk danışmanları vardır. Güzel renk şemaları oluşturmasını öğrenmenin en iyi yolu alıştırma yapmaktır. Günlük baz da renk şeması oluşturun. Başta bunu otomatik araçlar ile kullanabilirsiniz (Adobe Capture’ın görselden şema yapma aracında olduğu gibi), veya sadece Photoshop’u ya da Sketch’i açarak başlayabilirsiniz. Günlük yaşamınızda özellikle güzel ya da vurucu bir renk görürseniz çevresine bir şema eklemek ile başlayın ve size renk şemalarınızı yükleyip sonraki referanslar için onları organize etmenize izin veren tüm sitelerdeki üstünlükten yararlanın. Bu tüm renk şemalarını gelecekte daha pratik ve kullanımı kolay hale getirecektir.