Tasarımcılar için Renk Kuramı , 2.Bölüm - Kavramları ve Terimler Dizgesini Anlamak

Tasarımlarınızda renkleri etkili şekilde kullanacaksanız bazı renk kavramları ve kuram dizgeleri hakkında bir şeyler bilmeniz gerekir. Renk parlaklığı, değeri ve doygunluğu gibi kavramlara dair eksiksiz bir çalışma bilgisi kendi eşsiz renk şemanızı oluşturmanızın altın kuralıdır. İlk kısımda renk kuramı serimizdeki renklerin anlamı konusu ile farklı renklerin anlamlarını inceledik. Şimdi ise verilmiş bir rengi neyin etkileyeceği üzerine (mesela gri, siyah ya da beyaz eklemek gibi değişikliklerin tasarımı nasıl değiştireceği üzerine) kapsamlı bir incelemede bulunacağız.

RENK DALGASI

Renk Dalgası, renk teriminin en temel noktalarından biri olmakla birlikte bir nesnenin rengini ifade eden isimdir. "Mavi", "Yeşil" veya "Kırmızı" dediğimizde aslında renk dalgası hakkında konuşmuş oluruz. Tasarımlarınızda kullandığınız renk dalgaları websitenizin ziyaretçilerine önemli mesajlar iletir. Çeşitli renk gamlarının taşıdığı anlamlar için bu yazının 1. bölümünü okuyabilirsiniz.

Örnekler

Üstteki örnekte yer alan arkaplan ve tipografinin bir kısmındaki birincil renk dalgası parlak kırmızı üzerine kurulmuştur.

Üstteki sitenin bazı yerlerinde kullanılan çokça katıksız, saf renk çeşitlerine yer vermek ve bunları bir arada kullanmak tasarıma oyunsu ve eğlenceli bir hava katar.

Web Tasarımda saf kırmızı oldukça revaçtadır. 

Sitenin üst kısmında ve logoda karışık olarak kullanılan saf renkler.

En saf halinde olan yeşil biçimler diğer renklere kıyasla daha az sıklıkta ve daha öne çıkar biçimde görülürler.

BERRAKLIK

Berraklık rengin katıksızlığını gösterir. Yüksek berraklıktaki renklerde siyah, beyaz ya da gri yoktur. Berrak olarak tanımladığımız renk, ışığın şiddetlerinden (Açık: çok şiddetli, gri: orta şiddette ve karanlık: az şiddette ışık.) hiç bir tanesini barındırmaz. Yani renge beyaz,gri ya da siyah eklemek berraklığı eksiltir. Berraklık, rengin beyazla karşılaştırılmasındaki parlaklığı olarak düşünülebilir.

Tasarımlarınızda benzer berraklıklara sahip renkler kullanmaktan kaçınınız. Renk doygunluğuna benzer ama tamamen aynı şey değildir. Onun yerine aynı ya da birbirinden bir kaç adım uzakta olan berrak renkleri tercih edin.

Örnekler:

Üstteki örnekte görüldüğü gibi mavinin yüksek bir berraklığı var ve gerçekten de siyaha ve beyaza karşı öne çıkıyor.

Yüksek berrak bir mavinin olduğu başka bir site, Yine de bazı grilikler ve koyuluklardan oluşan düşük berraklıkları içeriyor.

Aynı renklerde yüksek ve düşük renk doygunluğunu birleştirmek çok yönlü ve elit bir tasarım meydana getirebilir.

Yüksek berraklıktaki renkler üstte olduğu gibi en iyi ölçülü kullanımlarda kendini gösterir.

Berraklıktaki farklılıklar görsel yönden memnuniyet verici olabilirler.

DOYGUNLUK

Belirli ışık durumları altında renklerin nasıl göründüğü Doygunluk tanımıyla ifade edilir. Doygunluğu zayıf, güçlü ya da solgun, saf renkler olarak düşünebilirsiniz.

Benzer doygunluktaki renk düzeyleri daha yapışık görünen bir tasarım oluştururlar. Berraklıkta olduğu gibi, benzer ama tıpatıp aynı olmayan doygunluktaki renkler ziyaretçileri sarsan bir etki yaratabilmektedir.

Örnekler

Burada  birbirinden farklı çoğu renklerin doygunluk düzeyleri benzerdir, tasarımın geneline birlik hissi katmıştır.

Suluboya efekti ile vurgulanan sakin doygunluk düzeyleri ile birleştirilmiş renkler yumuşak bir tasarım oluşturuyor.

Doygunluğu az renklerin düzeyleri burada gerektiği kadar hafif değil.

Az doygunluklu bir arkaplana karşı bir renkler ile yüksek doygunluğun nasıl kullanılacağına dair çok iyi bir örnek gövdeyi iyi bir şekilde öne çıkarır.

Az doygun renklerin, civarındaki yüksek doygun renkleri nasıl öne çıkarabildiğinin bir başka örneğini görüyorsunuz.

DEĞER

              Değer, aynı zamanda aydınlık olarak anılır. Bir rengin ne kadar açık ya da koyu olduğunu ifade eder. Daha açık renkler yüksek değerlidir. Örneğin, turuncu koyu maviye ya da koyu mora göre daha yüksek değere sahiptir.

              Tasarımlarınıza renk değerlerini uygularken farklı değerlerdeki renklere iyilik yapın, özellikle yüksek berraklıkta olanlar ile. Yüksek karşıtlıklı değerler genellikle daha rahatlatıcı estetik tasarımlar ile sonuçlanır.

Örnekler

Burada yüksek bir değerde kullanılan sarı renk, düşük değerli siyaha ve gri renge karşı öne çıkmıştır.

Bu web sayfası mavi renkleri iki farklı değer ile birleştiriyor. Çünkü farklı değerlerin yeterince zıtlığı vardır, görsel açıdan genel bakış tatmin edici görünüyor.

Renkleri benzer değerlerle birleştirmek enerjik ve canlı bir arkaplan arz eder (tasarımın kendisinde geliştirildiği gibi)

Buradaki kırmızının açık maviye göre daha düşük bir değeri vardır, tıpkı kendinin de beyazdan daha düşük değeri olduğu gibi.

İnsan gözü bu gibi benzer renklerdeki farklılıkları bile yakalayabilir.

Tonlar

Tonlar, gri renk, renk dalgasına eklendiğinde oluşurlar. Tonlar genellikle saf renklere kıyasla daha soluk ya da yumuşak görünümdedirler.

Tonların tasarımlarda kullanılması bazen daha kolaydır. Daha fazla griye sahip tonlar web sitelerine bariz bir klasik hava katabilirler. Renklere bağlı olarak bilge ya da asil bir görünüm katabilirler.

Örnekler

Tonlar web sitelerine biraz eskitme ve antika dokuları katarken bilge bir görünüm de verebilir.

Bu Web sitesi mavinin çeşitli tonları ile gölgeleri ve hafif tonları birleştirmektedir.

Tonlar, tıpkı burada yapıldığı gibi çevrelerine gri eklenerek şiddetlendirilebilirler.

Bu örnekteki navigasyon bölümünde ve arkaplan tasarımında kullanılan tonlar bu web sitesinde eskitmeli ve el yapımını çağrıştıran bir hava katmaktadır.

Saf bir rengin tonlu bir arkaplana karşı nasıl öne çıkabileceğine dair harika bir örnek.

Gri olarak düşünebileceğimiz bazı renkler aslında farklı renklerin tonlarıdır. Bu durumda gördüğünüz arkaplan çokça grinin eklendiği mavi bir tondadır.

KOYU TONLAR

Renge siyah eklendiğinde ortaya çıkan Koyu tondur. Daha karanlık yapar. Sözcük açıklaştırma ve grileştirmeyi betimlerken sıklıkla yanlış kullanılır ama koyu tonlar yalnızca siyahın eklenmesiyle birlikte renge uygulanır.

Tasarımda çok koyu tonlar bazen siyahın yerine, dengeleyici renkler gibi hizmet etmesi için kullanılır. Koyu tonları açık tonlar ile birleştirmek ağır ve koyu bir görünümden kaçınmak için seçilecek en iyi yoldur.

Örnekler

Jonethan Moore'un web sitesi arkaplandaki morun farklı koyu tonlarının çeşitliliğine sahip (ve diğer kısımlardaki bir çift açık tona)

Aralarındaki elverişli zıtlık korunduğu sürece farklı koyu tonları birlikte kullanmak güzel olur.

Özellikle header (sitenin üst bölümü) bölümündeki koyu tonlar ve açık tonların etkili bir birleşimine örnek.

Dokulu bir degrade içinde koyu tonlar barındıran (ve bir kaç da açık ton) başka bir tasarım.

Dokular içerisine bir de koyu tonlar birleştirmek siteye biraz ilgi çekicilik katar.

Açık Tonlar

Beyaz, renge eklenip onu açıklaştırdığında biz buna açık tonlar deriz. Çok açık tonlar bazen pastel renkler diye de anılsa da beyazın eklendiği herhangi saf bir renk açık tondur.

Açık tonlar çoğunlukla kadınsı ve hafif tasarımlarda kullanılırlar. Pastel açık tonlar özellikle tasarımlara biraz daha kadınsılık katmaya yarar. Ayrıca eskitmeli tasarımlara da çok uymaktadırlar ki bu da ebeveyn ve bebeklere yönelik web sayfalarında göze anlamlı görünmelerine yarar.

Örnekler

Caio Cardoso'nun web sitesi arkaplandaki ve diğer unsurlardaki yeşil açık tonlardan oluşan bir çeşitliliğe ev sahipliği yapmaktadır.

Fernando Silane'nin web sitesindeki mavi açık ton yumuşak ve bilge bir izlenim yaratmaktadır.

Mavi açık tonlar gök ve doğa desenleri için popülerdir.

Açık tonlar aynı zamanda sulu boya tabanlı tasarımlarda da popülerdir.

Açık tonlar birlikte kullanıldığında  çok yönlü bir degrade yapar.

SONUÇ OLARAK

Tüm bu teknik terimleri anımsamanız gerekmese de esas kavramlar üzerine yatkın olmanız gerekir, özellikle bu yazı dizisinin üçüncü kısmında (bizim kendi renk şemamızı oluşturacağımız konular üzerine...) Hatırlamanız için işte maddeleri sıralıyoruz:

Renk:  Renk renktir (mavi, yeşil, kırmızı gibi)

Berraklık rengin saflığıdır (yüksek berraklıkta siyah, beyaz ya da gri yoktur.)

Doygunluk bir rengin ne kadar zayıf ya da güçlü olduğudur.

Değer bir rengin ne kadar açık ya da koyu olduğudur.

Tonlar renge gri ekleyerek oluşurlar, özgün hallerine göre daha solukturlar.

Koyu Tonlar renge siyah eklenmesiyle oluşur ve özgün rengi daha karanlık yapar.

Açık Tonlar ise renge beyaz eklenmesiyle oluşarak özgün rengi daha açık hale getirirler.

Kaynak: https://www.smashingmagazine.com/2010/02/color-theory-for-designers-part-2-understanding-concepts-and-terminology/