Tasarımcılar için Renk Kuramı - 1.Bölüm: Rengin Anlamı

Tasarımda renk konusu son derece özneldir. Birinde bir şeyi çağrıştıran şey başka birinde bambaşka şeyleri çağrıştırabilir. Bu bazen kişisel tercihlere ve diğer kültürel geçmişlere bağlı olabilir. Renk kuramı bilimin ta kendisidir. İster bireysel olarak ister takım olarak olsun,  rengin farklı insanları nasıl etkilediği üzerine çalışmak, insanların mesleklerini dayandırdığı bir konudur. Hem de çok sayıda insanda bu örnek görülebilir. Bir rengin tüm gam ve doygunluğunu değiştirmek kadar basit bir şey, tamamıyla farklı hissiyatlar oluşturabilir. Kültürel farklılıklar demektir ki bir ülke için mutlu ve şenlendirici olan şey başka ülke için bunaltıcı olabilir.

Bu yazı, üç kısımdan oluşan renk kuramı serisinin ilkidir. Bu noktada biz, farklı renk ailelerinin ardındaki anlamları tartışıp bu renklerin nasıl kullanıldığının örneklerini vereceğiz (her biri üzerinden çözümleme yaparak)

              İkinci kısımda, renk çeşitlerinin, renk parlaklıklarının, renk değerlerinin, doygunlukların, orta tonların, açık tonların ve koyulukların renkleri algılama biçimimizi nasıl etkilediği üzerine konuşacağız. 

              Ve son olarak üçüncü kısımda ise, kendi tasarımınız için etkili renk paletinizi nasıl oluşturacağınızı tartışacağız. De hayde Bismillah!

              Sıcak Renkler

 

Sıcak renkler kırmızı, turuncu, sarı ve bu üç rengin çeşitlemelerini içerirler. Bunlar sıcak renktir çünkü ateşin renkleridirler. Sonbahar yapraklarının, gündoğumu ve gün batımının ve genellikle enerjinin, tutkunun ve olumluluğun renkleridirler.

              Ortalarında duran turuncunun bulunduğu kırmızı ve sarı ana renktir. Bu renkler herhangi bir soğuk rengin birleşimiyle ortaya çıkan bir melez renk değildir. Tutkuyu, coşkuyu, mutluluğu ve enerjiyi yansıtmak için bu renkleri kullanın.

              Kırmızı (Ana Renk)

Kırmızı çok ateşli bir renktir. Ateşle, şiddetle ve savaşla ilgilidir. Ayrıca aşktır, tutkudur. Tarihte Şeytan ile ve Aşk Tanrısı ile bağlanagelmiştir. Aslında kırmızının insan üzerinde fiziksel etkileri bulunur: kan basıncında ve solunum oranında etkindir. Ayrıca insan metabolizmasını yükselttiğine de işaret edilir.

              Kırmızı öfkeyle aynı zamanda önem ile ilişkilendirilir (ödül törenlerindeki o kırmızı halıları düşünün). Kırmızı tehlikeye delalet eder (dur ışıklarını, kırmızı işaret levhalarını ve duvardaki tehlike etiketlerini düşünün). 

              Batı dünyasının dışında kırmızının apayrı çağrışımları bulunmaktadır. Örneğin Çin'de kırmızı gönenç ve mutluluk anlamına gelmektedir. Ayrıca iyi şansı nitelemek için kullanılır. Diğer doğu kültürlerinde kırmızı renkli giysiler düğünlerde gelinler tarafından giyilir.

              Güney Afrika'da kırmızı ağıtları, yasları dile getiren bir renk olmuştur. Kırmızı Komünizmle de alakalıdır. AIDS farkındalığının rengidir de.

              Tasarımda kırmızı renk son derece güçlü bir unsur olarak karşımıza çıkabilir. Tasarımlarda fazla kullanılırsa özellikle sade biçimlerde çok yoğun ve ezici etkilere sahip olabilir. Bir tasarımda güç ve tutku betimlemek istendiğine harika bir renktir;  çok yönlüdür. Yine de açık tonları enerjik, koyu tonları da daha kuvvetli ve seçkin izlenimler oluşturtabilir.

 

Kırmızının koyu tonları bu siteye güçlü ve seçkin bir hissiyat vermektedir. 

Kırmızıyı doğru vurgulamak siyah arkaplandan sıyrılıp öne çıkmasını sağlayarak siteye güçlü bir üst düzey kimlik katmıştır.

 

Pek parlak kırmızı vurgular siteye enerji ve hareket ruhunu eklemiştir.

 

Bu sitedeki koyu kırmızı, kan rengi gibi görünmekten daha çok, salaş ögelerin birleşimi sayesinde bu hale gelmiştir.

 

Koyu kırmızı renk, beyaz ve gri ile birleştirilirse işte böyle asil ve profesyonel bir görünüme bürünür.

 

 Turuncu (İkincil Renk)

Turuncu dibine kadar yaşam dolu ve enerjik bir renktir. İçindeki sessiz yapılara dayanarak dünya ile ve sonbahar ile özdeşleştirilebilir. Değişen mevsimlere olan çağrışımıyla turuncu, genel olarak devinimi simgelemektedir. 

              Çünkü turuncu aynı isimle bir meyveye de işaret etmektedir. (Turuncu - Turunç) Dolayısıyla bu rengimiz sağlık ve dirliğe de göndermede bulunur. Tasarımda turuncu renk kırmızı kadar baskıcı olmayan bir dikkati buyurur. Sıklıkla arkadaş canlısı, davetkar ve daha az göz önünde duran bir renk olarak nitelendirilir. 

Örneklere geçelim:

Yukardaki örnekte gördüğünüz gibi parlak turuncu kutu, barındırdığı içeriğe dikkat çekiyor. Hem de diğer parlak kırmızı ögelerin varlığına rağmen.

 

Bu örnekte en belirgin biçimde vücut bulan turuncu ateşi simgeliyor.

Küf yeşiline karşı koyarcasına dimdik duran koyu turuncu renk, neredeyse yansız ve oturmuş bir renk olarak hareket ediyor.

Buradaki turuncu ise davetkar ve dost canlısı bir izlenim yaratmaktadır.

 

Burada üzerinde durulan turuncu yoğun bir görsel ilgi yüklemekte ve insanları harekete geçirtmektedir.

Sarı (Ana Renk)

Sarı çoğunlukla en parlak ve sıcak renkler arasındaki en enerjik renk olarak gösterilir. Mutluluk ve günışığıyla bağlantılıdır. Ayrıca hilekarlık ve korkaklıkla da bağdaştırılmaktadır. (Birini sarı diye çağırmak onu korkak diye çağırmaktır.)

              Sarı aynı zamanda umudun rengidir, bazı ülke kültürlerinde savaşta sevdiği olan ailelerin astıkları sarı kurdela örneklerinde görüleceği gibi. Kırmızı kadar olmasa da sarı tehlikenin rengidir.

              Bazı ülkelerde sarının çok farklı yan anlamları bulunmaktadır. Örneğin Mısır'da yastır. Japonya'da cesareti temsil eder ve Hindistan'da tüccarları.

              Tasarımlarınızdaki parlak sarı, mutluluk ve güleryüzlülük algısına katkıda bulunur. Yumuşak (kırık) sarılar genellikle (pembe ve maviden daha ziyade) bebekler ve küçük çocuklar için unisex bir renk olarak kullanılır.  Açık sarılar ise parlak sarılara nazaran mutluluğun daha sakin halini yansıtırlar. Koyu sarılar ve altın sarıları ise zaman zaman antika görünür ve tasarımda süreklilik arzu edildiğinde kullanılırlar.

Örnekler

Site boyunca kullanılmış şu parlak sarı üst gövde (header) ve grafikler olumlu ve çoşkulu bir hava sunmaktadır.

El çizimi illustrasyonlarıyla birleştirilmiş kısım ve üst gövdeyi genişçe kaplayan açık sarı son derece güleryüzlü bir izlenim bırakmaktadır.

Parlak sarı, sitenin en önemli kısımlarına dikkat çekmek için kullanılmıştır.

Antika tarzda sarı arkaplan ile birleştirilmiş parlak sarı ayçiçeği, site ziyaretçilerine yaz mevsimini anımsatmaktadır, bu sayede yuva ve memleket hislerini yansıtmaktadır.

Buradaki parlak üst gövde tasarıma biraz fazla enerji yüklüyor.

Soğuk Renkler

Yeşili, maviyi ve moru içeren soğuk renkler sıcak renklerden daha baskındır. Çünkü onlar gecenin, suyun, doğanın ve buna bağlı olarak dinginliğin, rahatlamanın, saklılığın rengidir.

              Mavi renk, soğuk renk çeşitleri arasındaki tek ana renktir, yani diğer renkler mavi ile sıcak bir rengin birleşmesinden oluşmuştur (Yeşil için sarıyla, mor için kırmızıyla birleşmesinden). Yeşil, sarının bazı özelliklerini üstlenmiştir ve mor da kırmızının bazı özellikleirni üstlenmiştir. Soğuk renkleri tasarımlarınıza uzmanlık ve dinginlik ruhunu katmak için kullanabilirsiniz.

Yeşil (İkincil Renk)

Yeşil en gerçekçi renktir. Yeni başlangıçları, yükselişleri temsil eder. Yenilenmeyi, bolluk bereketi belirtir. Seçenek olarak belirtmek gerekirse imrentiyi, kıskançlığı ve deneyim eksikliğini de simgelemektedir.

              Yeşil, mavinin sahip olduğu sakinleştirici özelliklerin çoğuna sahiptir fakat aynı zamanda sarının bazı enerjik kısımlarını da bünyesinde barındırır. Tasarımda yeşil dengeleyici ve uyumlu olduğu kadar kararlı bir renktir de. Bolluk, yenilenmecilik, istikrarlılık ve doğallık içeren tasarımlar için uygundur. Zeytin yeşillerinin doğal dünyayı daha doğru yansıtmasına karşın parlak yeşiller daha enerjik ve canlıdır. Koyu yeşiller ise daha stabil varlıklı gösterir.

 

Örnekler

Bu örnekteki yeşillerin baskınlığı had safhada yumuşatılmıştır ve bu sayede doğal ve gerçek dünya ölçütlerinde bir kullanım sunmuştur.

 

Bu sitedeki header (üst şerit) daha parlak bir yeşil kullanımı ve yaprak motifi ile birleşerek son derece doğal ve enerjik bir çağrışım yaratmaktadır.

 

Bu sitedeki zeytin yeşili tonları doğal hisler sağlamakla birlikte içerik adına oldukça alakalı görünmektedir.

 

 

 

Bu sitenin daha parlak, daha nostaljik görünümlü yeşilleri daha dinç, zinde ve canlı bir hava vermektedir.

 

Bir başka zeytin yeşili ile çok doğal bir görünüm örneği.

  

MAVİ (Ana Renk)

 

Mavi, ingiliz dilince sıklıkla üzüntü ile ilişkilendirilir. Ayrıca mavi geniş ölçüde sakinliği ve sorumluluğu göstermek için kullanılır. Açık maviler iç açıcı ve arkadaş canlısı iken koyu maviler ise daha güçlü ve güvenilir durmaktadır. Mavi aynı zamanda barış ile anılmakla birlikte bir çok kültürde ve gelenekte ruhani ve dini yan anlamları ile de bilinir (örneğin, Meryem Ana genelde mavi kaftanı ile tarif edilir).

              Mavinin anlamı, barındırığı gölge ve renk gamına göre geniş oranda değişkenlik gösterir. Tasarımda, mavinin seçtiğiniz kesin bir tonu o tasarımın algılanmasında dev bir etki yaratacaktır. Açık maviler dinginleştirici ve rahatlatıcıdır. Cırtlak maviler enerjik ve canlandırıcıdır. Koyu maviler kuvvet ve güvenin önemli olduğu kurum sitelerinde ve tasarımlarında çok başarılı sonuçlar verir.

Örnekler:

Canlı ve hafif maviler tasarımı sıkıcılıktan kurtarırken, koyu maviler güven duygusu aşılamaktadır.

 

Koyu mavi renk özellikle beyaz arkaplan ile birleştirildiğinde bu siteye uzman bir his aşılamaktadır. Bölüm bölüm küçükçe kullanılan açık mavi ise olaya biraz daha ilgi katıyor.

 

Bu sitede, kızıl kullanımlarla vurgulanan parlak gök mavisi, siteye genç ve güncel bir vurgu katmaktadır. 

 

Bu web sayfası ise genel olarak ferah çağrışımlar yaratan mavilerin tonları ile birleştirilmiştir.

 

hafif, yumuşatılmış bu mavi siteye dingin ve rahatlatıcı etki sağlamaktadır.

 

MOR (İkincil Renk)

Mor kraliyet nüfuzuna sahip çağrışımları ile uzunca süre anılmıştır. Kırmızı ve mavinin birleşimidir ve ikisinin de özelliklerini barındırır. Ayrıca yaratıcılık ve hayal gücü ile de bağdaştırılmaktadır.

Tayland'da mor, dulların yaslarının rengidir. Lavanta gibi açık renkler romantik olarak düşünülürken, koyu mor ise geleneksel olarak refah ve kraliyet ile benzeştirilmiştir.

Tasarımda mor rengin koyu tonları varlık ve lüks hissi verir. Hafif morlar daha yumuşak olup bahar ve romantizmi ifade eder.

Burada kullanılan koyu ton, Asprey Luxury ürünlerinin markası için son derece uygun olan morun kraliyet mirasını çağrıştırmasını sağlamaktadır.

 

 

Morun bu örnekteki açık ve orta tonları yaratıcılık düşüncesini iyi iletiyor.

 

Daha parlak ve kızıla çalan bir mor bu sitede hem zenginliği hem de enerjik bakışı yakalayabiliyor.

Buradaki koyu mor arkaplan sitenin geneline yaratıcı bir görünüm kazandırmaktadır.

 

Yukarda gördüğünüz örnekte siyah ile bütünleştirilmiş koyu mor tonlar siteye kibarlık ve son derece lüks imgeler katmaktadır.

 

Dengeleyiciler

 

Dengeleyiciler sıklıkla tasarımın sahne arkasında hizmet ederler. Yaygın olarak daha parlak ve çarpıcı renkler ile birleştirilmektedirler. Ama ayrıca kendi başlarına tasarımda da kullanılabilirler ve çok yönlü biçimlendirmeler ortaya çıkarabilmektedirler. Dengeleyici renklerdeki anlamlar ve izlenimler onları çevreleyen sıcak ve soğuk renklere göre çok daha fazla etkiye sahiptir.

 Siyah

Siyah, dengeleyicilerin tartışmasız en güçlüsüdür. Olumlu yandan bakacak olursak siyah, yaygın biçimde güç, seçkinlik ve resmiyet gibi anlamlara sahipken; olumsuz yandan bakacak olur isek siyah, kötülük, ölüm ve gizem gibi anlamlara da sahiptir. Siyah, batı toplumların geleneklerinde yasın, matemin rengidir. Ayrıca bazı kültürlerde isyanla, Cadılar Bayramıyla ve okültizm ile de anılır. 

Siyah, elit tasarımlarda kullanıldığı gibi çoğunlukla gergin, stresli tasarımlarda da kullanılmaktadır. Üstelik beraber kullanıldığı renge bağlı olarak muhafazakar veya çağdaş, geleneksel ya da gelenekdışı anlamlara da yol açabilmektedir. Tarafsız olmasından dolayı tasarımda siyah, genellikle tipografi ve diğer işlevsel kısımlar için kullanılır. Bir tasarıma çok yönlülük ve gizem katmanın kolay yollarından biri de siyahı kullanmaktır.

Örnekler

 

Parlak renklerle ve koyu kahverengi ile bütünleştirilmiş siyah vurgular sayfanın geneline gergin bir etki katmıştır.